Stemcomputer terug, welja

De meeste gemeenten willen terug naar stemmen per computer, maakte de NOS bekend op zondag 26 maart. Dat was geen nieuws; de gemeenten hebben dit altijd gevonden. Het enige nieuws was dat de NOS een onderzoek had laten doen met dit voorspelbare resultaat. Speciaal treurig was de opmerking van burgemeester Jorritsma van Eindhoven dat je, als je met een smartphone de verwarming kunt instellen, je er ook mee moet kunnen stemmen. Zie dit opiniestuk in het Eindhovens Dagblad voor een adequate reactie.

Het 'onderzoek' houdt op geen enkele manier rekening met de actuele stand van zaken. Die is dat er specificaties liggen voor een combinatie van stemprinter en stemmenteller, wat door verschillende commissies is beoordeeld als de meest veilige techniek. Zij het dat dit schreeuwend duur dreigt te gaan worden. De gemeenten en ook de NOS kunnen langzamerhand weten  dat goedkope 'stemcomputers' onveilig zullen zijn en veilige erg duur (en dat deze kosten zich elke tien jaar zullen herhalen, zoals wordt gememoreerd in dit opiniestuk in NRC). Ook is al jaren duidelijk dat stemmen via internet niet iets is dat we gaan doen bij wijze van oplossing, als stemmen per computer niet kan. Het is nog onveiliger, zelfs onbeveiligbaar, staat in dit rapport uit 2014. Stop met zeuren over stemmen via internet.

Het is het onhandelbare stembiljet dat het tellen zo lastig maakt, zo is terecht opgemerkt. Laten de gemeenten en ook de NOS beseffen dat minister Plasterk in 2013 het liefst onderzoek wilde doen naar het handige stembiljet dat hij in de NOS-reportage op zondagavond omhooghield. In plaats daarvan dwong VVD-kamerlid Joost Taverne hem na een uitgebreide lobby van de gemeenten tot het instellen van een commissie die nog maar eens over de stemcomputer moest nadenken. Als deze zinloze exercitie achterwege was gelaten, hadden we nu allang een handiger stembiljet en snellere, betrouwbaarder resultaten. Minister Plasterk voorvoelde dat blijkens dit citaat uit 2013 (Vertrouw ons nou maar, p.136):

'Ik denk niet dat wij een jarenlange discussie nodig hebben om elektronisch stemmen in te voeren. Dit heeft dus toch mijn voorkeur. Ik geef toe dat het een gok is, want mocht er na een half jaar uitkomen dat het geen begaanbare weg is, dan zeggen wij achteraf: waren wij nou maar voortvarender met die nieuwe biljetjes een nieuwe weg ingeslagen.'

Lovende recensie in De Ingenieur

Nog een mooie recensie van 'Vertrouw ons nou maar' in het maartnummer van De Ingenieur.

Google helpt verkiezingen beschermen...

...en dat doen ze onder andere door relevante sites te helpen DDoS-aanvallen te overleven. Nederlandse stemwijzers bijvoorbeeld zijn op die manier online gebleven.

Andere onderdelen, die genoemd worden in een artikel in Wired, zijn weinig anders dan hulpmiddelen voor het beschermen van Google-accounts - hulpmiddelen die toch al bestonden. Ze zijn niet specifiek ontwikkeld voor verkiezingen en helpen maar heel beperkt.

Oppassen dus met hier juichend over doen. Het is gratis publiciteit voor Google zonder dat ze er veel voor hoeven uitvoeren, en je kunt zeker niet concluderen dat veilige digitale verkiezingen onder handbereik zijn. Maar alles helpt, dat wel, dus ertegen kun je moeilijk zijn.

Stemmen worden geteld in mijn woonplaats

Geen hond komt ooit kijken bij het tellen van de stemmen, zei de baas van de Kiesraad in de pers, en hij zal wel gelijk hebben. Dat liet ik natuurlijk niet op me zitten.

Aan de ene kant: tjonge wat is dat inderdaad een moeizaam, geestdodend en langdurig proces. Ik was blij dat ik naar huis kon en ik begrijp dat mensen stemcomputers wel zo handig vonden. Aan de andere kant vertrouw ik dit proces veel meer. En wat ik niet snap is dat mensen computers niet begrijpen maar ze wel vertrouwen.

Volgende keer neem ik mijn verantwoordelijkheid en tel ik mee.

Recensie van 'Vertrouw ons nou maar' op KennisLink

Commentaar verder overbodig. Lees de recensie.

'Vertrouw ons nou maar' in reportage op Estse televisie

Estland is trots op zijn internetverkiezingen. Dat bleek uit de vraagstelling van de reporter die hier langskwam: of dat niet heel onhandig was, met die enorme stembiljetten. Dat is het natuurlijk. Ontnuchterend was wel dat hij volstrekt onkundig was van de internationale twijfels over de veiligheid van stemmen via internet in het algemeen, en die over de verkiezingen in zijn land in het bijzonder. Via e-mail heeft hij een paar relevante links gekregen.

Estse repo over Nederlandse verkiezingen, opent met 'Vertrouw ons nou maar'.

Site met info over de veiligheid in Estland

Overigens is kort daarvóór ook de Bulgaarse tv hier opnamen wezen maken. Die uitzending ging niet over de Nederlandse verkiezingen maar juist over de voorgenomen invoering van stemcomputers in Bulgarije. Ik hoop later een link te kunnen plaatsen.

Documentaire over stemcomputer

Kort voor de verkiezingen van 15 maart verscheen deze prima documentaire over de ondergang van de stemcomputer tien jaar geleden. Valt te bekijken als een samenvatting van 'Vertrouw ons nou maar'.

https://www.npo.nl/andere-tijden/11-03-2017/VPWON_1267524

Naschrift: Wel opmerkelijk hoe verschillende geïnterviewden verzuchten: 'Niemand had problemen met de stemcomputer.' Alsof dat aantoont dat er feitelijk geen problemen waren. Door dit onweersproken te laten versterken de makers de indruk dat deze argumentatie opgaat.

Frankrijk ziet af van internetstemmen vanuit buitenland.

Nederland wacht nog op resultaten van een test met stemmen via internet vanuit het buitenland. Frankrijk vindt het te riskant, op dit moment in elk geval. Bij de komende presidentsverkiezingen zullen Fransen in het buitenland stemmen via de post, net als Nederlanders trouwens. Het wachten is op een tijdperk dat geen enkele mogendheid meer de behoefte heeft de gang van zaken in een ander land te beïnvloeden. Of natuurlijk op een tijd dat smartphones en pc's geheel veilig zullen zijn.

Security.nl

Stemmen optellen toch weer met afgekeurde optelsoftware

Na eerst de optelsoftware te hebben afgekeurd en daarna spreadsheets te hebben toegestaan, besloot minister Plasterk op 3 maart dat de ondeugdelijke software OSV (Ondersteunende Software Verkiezingen) toch mag worden gebruikt, zij het alleen op computers die niet met internet zijn verbonden. Ook zijn voor het transport van data naar de kieskringen en de Kiesraad usb-sticks niet toegestaan.

Directeur Ronald Prins van beveiligingsbedrijf Fox-IT laat ineen e-mail weten dat dit in overeenstemming is met de aanbevelingen van het onderzoek dat Fox naar OSV heeft gedaan. Security-expert Arjen Kamphuis uit in BNR Digitaal kritiek. Hij vindt dat de Kiesraad keer op keer laat merken niet werkelijk in veiligheid geïnteresseerd te zijn en meent dat de veiligheid van het kiesproces geen sluitpost mag zijn.